У адным стручку жылі пяць гарошын. Усе яны былі зялёныя, і струк таксама быў зялёным, таму яны былі ўпэўненыя, што ўвесь свет зялёны, і гэта было правільна! Струк вырас, і гарох таксама. Яны добра прыстасаваліся да сваёй кватэры – сядзелі прама ў адзін шэраг адзін за адным.
Сонца свяціла на струк і грэла яго, дождж абмыў і зрабіў чыстым. Унутры было вельмі ўтульна – днём светла, ноччу цёмна, як і належыць. Гарох рос і рос і ўсё. Я ўсё больш думаў – трэба ж нешта рабіць!
– Я застануся тут назаўсёды? - спытаў адзін.-Дык ад доўгага сядзення можна загартавацца! Мне здаецца, што ў нашым доме ёсць нешта асаблівае. У мяне такое прадчуванне!
Прайшлі тыдні. Пажаўцеў гарох, пажаўцеў і струк.
«Увесь свет жоўкне, – казалі яны, – і гэта зноў было праўдай».
Аднойчы гарох пачуў, як нешта штурхнула іх у стук; стручок быў разарваны чалавечымі рукамі, і гарох патрапіў у кішэні многім іх таварышам.
– Ну, хутка мы будзем вольныя! Сказалі, чакаюць, што будзе далей.
– Хацелася б ведаць, хто з нас пойдзе далей, – сказала самая маленькая гарошына.
– Хай будзе тое, што павінна быць! Сказаў старэйшы.
Бля! Струк лопнуў, і ўсе пяць гарошын выкаціліся на яркае сонца. Яны ляжалі на дзіцячай далоні. Малы трымаў іх моцна і сказаў, што яны пагодзяцца за яго саву.
І тут жа паклаў у яе гарошыну і стрэліў у паветра.
– Я лячу ў далёкі свет! Лавіце мяне, хто можа! - і з гэтымі словамі знік першая гарошына.
«Я лячу проста да сонца!– сказаў другі.– Сонца падобна на нашу стручку, і мне падабаецца!» І яна паляцела.
– Давай спаць там, дзе не знойдземся, – сказалі яшчэ дзве гарошыны і пакаціліся па падлозе. Але і ў саву трапілі.
- Што б ні здарылася! Сказала апошняя, калі яе стралялі ў паветра. Уляцела ў шчыліну пад акном пакоя на гарышчы – у мяккую зямлю і мох.
У паддашкавым пакоі жыла бедная жанчына, якая хадзіла чысціць печы, пілаваць дровы, рабіць удзень іншую цяжкую працу. Яна была моцнай і працавітай, але вельмі беднай. Дома ў пакоі ляжала яе адзіная дачка - падлетак, худая і худая.
Яна ўжо год ляжала ў ложку і не магла ні ачуняць, ні памерці.
– Памрэ, як сястрычка, – сказала бедная жанчына.
Хворая дзяўчынка ціха і цярпліва ляжала доўгія дні, пакуль маці хадзіла на працу.
Была вясна, і аднойчы раніцай, калі мама збіралася ад'язджаць, сонечныя прамяні прабіліся ў малюсенькае акенца і ўпалі на падлогу. Хворая дзяўчына зірнула ў акно.
– Што там зялёнага? – спытала яна.– Ён хістаецца на ветры!
Маці падышла да акна і адчыніла адну палову.
– Ах! Сказала маці.– Маленькая гарошына, пусціла дробныя лісточкі. Як яна трапіла сюды, у шчыліну? Тут у вас будзе маленькі садок пад акном!
Маці падсунула ложак хворай дзяўчынкі бліжэй да акна, каб дзяўчынка паглядзела, як расце гарох і сама хадзіла на працу.
– Мама, здаецца, я папраўляюся! – сказала вечарам дзяўчына.– Мне сёння сонца так цёпла свяціла! Толькі паглядзіце, як вырас гарох! Я таксама папраўляюся і выходжу на сонца!
– Абы толькі! Сказала маці, хоць не паверыла.
Але яна ўткнула каля пяшчотна-зялёнага парастка маленькую палку, каб не зламаў яе вецер, бо гэта абуджала вясёлыя думкі ў яе хворага дзіцяці. Да аконнай рамы прымацавала шнурок і расцягнула да падваконніка, каб гарошыне было дзе скручвацца / калі ён залезе. Кожны дзень можна было бачыць, як расце гарох.
– Глядзі! У яго ўжо ёсць кветкі! Сказала жанчына аднойчы раніцай, і яна спадзявалася, што яе хворае дзіця зможа вылечыцца.
Яна ўспомніла, як ажыўлена апошнім часам гаварыла яе дачка. – Сёння раніцай яна нават сама ўстала, седзячы на ложку, зірнула зіхатлівымі вачыма на свой агарод, які вырас з адзінай гарошыны.
Праз тыдзень хворая дзяўчына ўпершыню змагла стаяць больш за гадзіну. Шчаслівая, яна грэлася на цёплым сонейку.
Акно было адчыненае, а знадворку калыхалася - у росквіце бела-ружовы кветка ў гарошак. Дзяўчына нахілілася і пацалавала далікатныя пялёсткі. Гэты дзень стаў для яе сапраўдным святам.
А што здарылася з іншымі гарошынамі?
Той, што аблятаў увесь свет і так горда крычаў: «Лавіце мяне, хто можа!» – зваліўся ў кювет. Там яе клюнуў голуб.
Тое ж самае здарылася і з двума іншымі, іх з’еў голуб, і прынамсі прынеслі карысць.
А вось чацвёрты, які хацеў жыць на сонцы, трапіў у каналізацыю і днямі і тыднямі праляжаў у бруднай вадзе. Яна моцна апухла.
– Ой, як добра я ачуняў! – сказала яна.– Я, напэўна, лопну, бо я думаю, што ніякі гарох піць ужо не можа! Я самая вядомая з пяці сясцёр у падраздзяленні!
І струмень з ёй пагадзіўся.
А каля акна пакоя на гарышчы стаяла дзяўчына з прамяністымі вачыма, у яе былі румяныя шчокі, яна склала пяшчотныя рукі над кветкамі гароху і радасна глядзела на белае святло.
- П’ятеро з одного стручка (ўкр.)
- Пятеро из одного стручка (рус.)
- Fünf aus einer Schote (ням.)
- Five Peas from a Pod (анг.)
- Pięć ziarenek grochu (пол.)