Даўней, калі краінамі кіравалі каралі і імператары, людзі пісалі не аўтаручкай, як цяпер, а птушынай ручкай. І здарылася так.
У спецыяльны слоік налівалі чарніла, якімі прамакалі кончык пёраў, і акуратна здымалі літары на шчыльнай паперы.
Аднойчы ўвечары чарніліца, што стаяла на стале, пачала красавацца:
– Якія цудоўныя тэксты ўзнікаюць дзякуючы мне! Я ўвесь час здзіўляюся, колькі я ведаю! Кожны раз, калі гаспадар зноў змочвае пяро, я не ўяўляю, што з’явіцца на паперы: прыгожыя вершы, фантастычныя апавяданні, лірычныя песні ці, можа, непаўторныя апісанні прыроды. Паверце, сябры, я сапраўды не разумею, адкуль у мяне такі талент.
– Будзем выдумляць! Суседка саркастычна ўсміхнулася. – Сапраўды, шаноўны, ты не ведаеш, што ты – усяго толькі слоічак з вадкасцю, неабходнай для ўвільгатнення мяне – пяро, бо я працую з натхненнем кожны дзень: вершы складаю і апавяданні пішу. Калі не верыце, спытайце чалавека. – Не магу пагадзіцца. Колькі вы служыце? Яшчэ і тыдня не прайшло, а яны ўжо абшарпаныя! – адзначыў суразмоўца. – Ты мой памочнік.
Пэро не вытрымаў такой абразы і абурана ўсклікнуў:
– Дурная чарнільная бочка!
Спрэчку перапыніў паэт, які вярнуўся з канцэрту ўмелага скрыпача. Чалавека захапіла прыгожая гульня. Здавалася, у інструменце была невычэрпная крыніца гуку: нібы весела журчыць ручай, гулліва шчабятаюць птушкі, шуміць у сасновым лесе навальніца. Паэт убачыў, што мелодыя лілася з яго ўласнага сэрца.
Задача музыканта была няпростай, але непераўзыдзенае майстэрства падалося гледачам забаўкай: смычок нібы пырхаў па струнах, а скрыпка нібы сама спявала чароўную мелодыю. Слухаючы яе, гледачы забыліся пра артыста, які ўклаў у гульню душу і душу.
Уражаны паэт сеў за стол і напісаў наступнае:
«Было б па-дурному і несправядліва, каб смычок і скрыпка ганарыліся сваім майстэрствам. Але як часта мы, людзі, - пісьменнікі, навукоўцы, мастакі, вынаходнікі... Бо насамрэч толькі прылады ў руках уласнага таленту, дадзенага Богам. Гонар і хвала яму аднаму! Нам няма чым ганарыцца!»
- Дык як? – дэманстратыўна сказала пяро, калі паэт выйшаў з пакоя. – Ты чуў, як гаспадар прачытаў услых тое, што я напісаў?
– То бок радкі, якія з’явіліся дзякуючы мне? Чарнільніца паправіла. – Не хвалюйся. Быць маім памочнікам – вялікі гонар.
«Чарнільная душа!» Сказала раззлаваная ручка.
– Просты гусь! Суседка дражніла.
Ніхто з іх нічога такога не разумеў. Толькі паэт не мог заснуць: думаў пра скрыпача і яго непераўзыдзенае майстэрства... Гонар і хвала яму аднаму!
- Перо та чорнильниця (ўкр.)
- Перо и чернильница (рус.)
- Feder und Tintenfass (ням.)
- Pen and inkwell (анг.)
- Pióro i kałamarz (пол.)